BLOG YAZARLARI İÇİN YAZIM KURALLARI

Bu makalemde birçok blog yazarının yaşamış olduğu sıkıntılı konulardan biri olan yazım kuralları hakkında bilinmesi gereken kurallara detaylı bir şekilde anlatmaya çalışacağım. Evet, blog sayfasını,  blog yazarlığı macerasını daha profesyonel bir platforma taşımak isteyen blog yazarı arkadaşların bu makalemi okuduktan sonra daha dikkatli ve daha hassas olacağı kanaatindeyim.

Aslında farkında olmasanız da yazım kuralları blog sayfanızı ziyaret eden birçok okur tarafından önemsenmektedir. Yazım kurallarına dikkat edilmemesi sayfanızın zaman içerisinde ziyaretçi kaybına uğramasına neden olmaktadır. Bu durum hiç de yadsınacak bir durum değildir. Bu ufak hatırlatmadan sonra konuya başlamak istiyorum. Eminim ki birçok yazar arkadaşımız için bu makale bir rehber niteliğinde olacaktır.

Pekiştirmeli Sözlerin Yazılışı

Sıfat veya zarf görevindeki sözler bitişik yazılır. Örnek verecek olursak; kapkara, büsbütün, çepeçevre, sırılsıklam, paramparça, sapasağlam… V.b

Ek Fiilin Yazılışı

Ek fiilin çekimli biçimleri (idi, imiş, ise) ayrı yazılabildiği gibi bitişik olarak da yazılabilir. Örnek verecek olursak;

• yorgundu (yorgun-idi), güzelmiş (güzel-imiş), gelirse (gelir-ise)

• sonuncuydu (sonuncu-idi), yabancıymış (yabancı-imiş), neyse (ne-ise)

Ek-fiilin zarf fiil eki almış olan iken ayrı yazılabileceği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir.

• başlayacakken (başlayacak-iken), çalışıyorken (çalışıyor-iken), durgunken (durgun-iken), okurken (okur-iken), uyurken (uyur-iken), yazarken (yazar-iken), geliyorken (geliyor-iken

• evdeyken (evde-iken), okuldayken (okulda-iken), yoldayken (yolda-iken)
• 
  

İle’nin Yazılışı

İle ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir.

•  bulutla (bulut-ile), çiçekle (çiçek-ile), kuşla (kuş-ile) vb.

• arkadaşıyla (arkadaşı-ile), çevreyle (çevre-ile), sürüyle (sürü-ile), yapıyla (yapı-ile) vb.

Bulunma Durum Eki-da/-de/-te/-ta’nın ve Bağlaç Olan –de/da’nin Yazılışı

• Bulunma durumu eki getirildiği kelimeye bitişik yazılır. Devede (deve-de) kulak, yolda (yol-da) kalmak, ayakta (ayak-ta) durmak, işte (iş-te) çalışmak vb.

• Bağlaç olan da/de kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır. Ahmet de onların yanındaydı. Bir akşam da sensiz geçti.

Bağlaç Olan ki’nin Yazılışı

•  Bağlaç olan “ki” ayrı yazılır. Bilmem ki, demek ki, kaldı ki, yeter ki, olur ki, vb.

•  Birkaç kalıplaşmış ki bağlacı bitişik yazılır. Belki, çünkü, hâlbuki, mademki, oysaki sanki vb.

Soru Eki mi/mi/mu/mü’nün Yazılışı

•  Bu ek genel olarak ayrı yazılır. Kaldı mı? Sen de mi geldin? Olur mu? İnsanlık öldü mü? Vb.

• Soru ekinden sonra gelen ekler bu eke bitişik yazılır. Verecek misin? Okuyor muyuz? Çocuk muyum? Gelecek miydi? Güler misin, ağlar mısın? Vb.

İkilemelerin Yazılışı

* İkilemeler ayrı yazılır. Adım adım, ağır ağır, çeşit çeşit, at mat, çocuk mocuk, baş başa, diz dize, vb.

Deyimlerin Yazılışı

* Deyimler ayrı yazılır.  Akıntıya kürek çekmek, çam devirmek, çanak tutmak, göz atmak, vb.

Alıntı Kelimelerin Yazılışı

• Çift ünsüz harfle başlayan Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konulmadan yazılır.

Francala, gram, gramer, kral, problem, profesör, program, proje, prova, slogan vb.

• İçinde yan yana iki veya daha fazla ünsüz bulunan Batı kökenli alıntılar, ünsüzler ünlü konmadan yazılır.

Alafranga, apartman, biyografi, elektrik, paragraf, kilogram vb.

• İki ünsüzle biten Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır.

Film, form, lüks, modern, slayt, teyp vb.

• Batı kökenli alıntıların içindeki ve sonundaki “g” ünsüzleri olduğu gibi korunur.

Biyografi, dogma, program, jeolog, katalog, diyalog vb.

Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler

1.       Etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak, yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimesinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesine uğramazsa ayrı yazılır.

Alt etmek, arz etmek, var olmak, yok olmak, ,ilan etmek, göç etmek vb.

2.       Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

Ada balığı, ardıç kuşu, ayrık otu, altın kökü, çakmak taşı, lüle taşı, arap sabunu, çevre yolu,  hava yolu, kara yolu, açık oturum, baş belası, iş biriliği, gök bilimi, kutup yıldızı, süt dişi, takma diş, eski toprak, demir yumruk vb.

3.       –r/-ar/-er, -mez/maz ve –en/-an sıfat fiil ekleriyle kurulan sıfat tamlaması yapısındaki birleşik fiiller ayrı yazılır.

Bakar kör, çalar saat, güler yüz, akan yıldız, uçan daire vb.

4.       Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamlaması yapısındaki birleşik kelimeler ayrı yazılır.

Bal rengi, duman rengi, saman rengi, gece mavisi vb.

5.       Rengin tonunu belirtmek üzere renkten önce kullanılan sıfatlar ayrı yazılır.

Açık mavi, koyu mavi, açık yeşil, kirli sarı, vb.

6.       Yer adlarında kullanılan batı, doğu, güney, kuzey, güneybatı, güneydoğu, aşağı, yukarı, orta iç, yakın, uzak kelimeleri ayrı yazılır.

Batı Trakya, Güneydoğu Anadolu, Aşağı Ayrancı, İç Anadolu, Uzak Doğu vb.

7.       Kişi adlarından oluşmuş mahalle, bulvar, cadde vb. unvanlar ayrı yazılır.

Yunus Emre Mahallesi, Ziya Gökalp Bulvarı, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi vb.

8.       Dış, iç, sıra sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır.

Ahlak dışı, olağan dışı, hafta içi, yurt içi, aklı sıra, yanı sıra vb.

9.       Somut olarak yer belirten alt ve üst sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır.

Deri altı, su altı, tepe üstü, yer altı vb.

10.   Alt, üst, ön, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük, sağ, sol, bir, iki, tek,  çok, çift sözlerinin başa getirilmesiyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır.

Alt kurul, Üst kat, ön söz, ön yargı, yan etki, bir hücreli, iki anlamlı, çift kanatlı vb.

Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler

• Ses düşmesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır.

Birbiri (biri biri), kaynana (kayın ana), nasıl (ne asıl), niçin (ne için), pazartesi (pazar ertesi) vb.

• Özgün biçimleri tek heceli bazı Arapça kökenli kelimeler; etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak, yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine, ses değişmesine veya ses türemesine uğradıklarında bitişik yazılır.

Emretmek, menolunmak, kaybolmak, darbetmek, affetmek, hissetmek, reddetmek vb.

• Kelimelerden her ikisi veya ikincisi birleşme sırasında anlam değişmesine uğradığında bu tür birleşik kelimeler bitişik yazılır.

Keçiboynuzu, akşamsefası, karafatma, şeytaniğnesi, karadul, delibaş, karabaş, deveboynu, kadınbudu, bülbülyuvası, kuşlokumu, dokuztaş, balköğü, camgöbeği, eloğlu, elkızı vb.

• -a,  -e, -ı, -i, -u, -ü, zarf fiil ekleriyle bilmek, vermek, kalmak, durmak, gelmek ve yazmak fiilleriyle yapılan tasviri fiiller bitişik yazılır.

Düşünebilmek, sevebilmek, alıvermek, gülüvermek, yazadurmak, çıkagelmek vb.

• Bir veya iki ögesi emir kipiyle kurulan kalıplaşmış birleşik kelimeler bitişik yazılır.

Albeni, ateşkes, gelberi, incitmebeni, unutmabeni, veryansın, yapboz vb.

• -an, -en, -r/-ar/-er/-ır/-ir –mez/-maz ve –mış/-miş sıfat fiil ekleriyle kurulan kalıplaşmış birleşik kelimeler bitişik yazılır.

Alaybozan,  cankurtaran, çöpçatan, çokbilmiş, güngörmüş, değerbilmez, vb.

• İkinci kelimesi –dı (-di, -du, dü / -tı, -ti, -tü) kalıplaşmış belirli geçmiş zaman ekleriyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır.

Albastı, gecekondu, gündöndü, imambayıldı, şıpsevdi, külbastı vb.

• Her iki kelimesi de -dı (-di, -du, -dü / -tı, -ti, -tü) belirli geçmiş zaman veya –r/-ar/-er geniş zaman eklerini almış ve kalıplaşmış bulunan birleşik kelimeler bitişik yazılır.

Dedikodu, biçerdöver, okuryazar, uyurgezer, yanardöner vb.

• Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır.

Ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı, akşamüstü, ayaküstü, olağanüstü, yüzüstü vb.

• İki veya daha çok kelimenin birleşmesinden oluşmuş kişi adları ve lakaplar bitişik yazılır.

Birol, Gülnihal, Şenol, Varol, Gökalp, Tanpınar vb.

• İki veya daha çok kelimeden oluşmuş il, ilçe, semt vb. yer adları bitişik yazılır.

Çanakkale, Gümüşhane, Beşiktaş, Kabataş vb.

• Kişi adları ve unvanlarından oluşmuş mahalle, meydan köy vb kuruluş adlarında unvan kelimesi sonda ise gelenekselleşmiş olarak bitişik yazılır.

Abidinpaşa semti, Necatibey caddesi, Kemalpaşa ilçesi, vb.

• Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır.

Güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu vb.

• Dilimizde her iki ögesi de asıl anlamını koruduğu halde yaygın bir biçimde gelenekleşmiş olarak bitişik olarak yazılır.

Başbakan, başçavuş, başrol, aşçıbaşı, elebaşı, beyefendi, hanımefendi, biraz, birçok, birçoğu, birkaçı, birtakım, herhangi, hiçbir, hiçbiri vb.

• Ev kelimesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır.

Aşevi, bakımevi, doğumevi, huzurevi, orduevi, öğretmenevi, yayınevi vb.

• Hane, name, zade kelimeleriyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır.

Çayhane, beyanname, amcazade vb.

• -zede ile oluşturulmuş birleşik kelimeler bitişik yazılır.

Depremzede, afetzede, kazazede vb.

• Farsça kurala göre oluşturulan sözcükler bitişik yazılır.

Gayrimenkul, gayrimeşru, suikast, hüsnükuruntu, hüsnüniyet vb.

• Arapça kurala göre oluşturulan sözcükler bitişik yazılır.

Aliyyülâlâ, darülaceze, fevkalade, aleykümselâm, darülfünun vb.

• Müzikte kullanılan makam adları bitişik yazılır.

Muhayyerkürdî, acembuselik, hisarbuselik vb.

• Kanunda bitişik geçen veya bitişik olarak tescil ettirilmiş olan kuruluş adları bitişik yazılır.

İçişleri, Dışişleri, Genelkurmay, Yükseköğretim Kurulu, Açıköğretim Fakültesi vb.

• Renk adlarıyla kurulan bitki, hayvan veya hastalık adları bitişik yazılır.

Akağaç, karadut, alabalık, mavihastalık vb.

Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler

1.       Cümle başları büyük harfle başlar.

2.       Dizeler büyük harfle başlar.

3.       Özel adlar büyük harfle başlar.

·         Kişi adlarıyla soyadları büyük harfle başlar.

·         Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvanlar büyük harfle başlar.

·          Cümle içinde özel adın yerine kullanılan makam ve unvan sözleri büyük harfle başlar.

·         Saygı bildiren sözlerden sonra gelen makam, mevki, unvan bildiren kelimeler büyük harfle başlar.

·         Hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar.

·         Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar.

·         Dil ve lehçe adları büyük harfle başlar.

·         Devlet adları büyük harfle başlar.

·         Din ve mezhep adları ve bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar.

·         Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar.

·         Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar.

·         Düşünce hayat tarzı politika vb. anlamlar bildirdiğinde doğu ve batı sözlerinin ilk harfleri büyük harfle başlar.

·         Yer adları büyük harfle başlar.

·         Yer adlarında ilk isimden sonra gelen ve deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren isimler büyük harfle başlar.

·         Mahalle, meydan, bulvar, cadde vb. kelimeler büyük harfle başlar.

·         Saray, köşk, han, kale, köprü, kule vb. kelimeler büyük harfle başlar.

·         Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda yer adının ilk harfi büyük harfle başlar.

·         Kurum kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar.

·         Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge, adlarının her kelimesi büyük harfle başlar.

·         Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte, bölüm, kanun, tüzük, yönetmelik ve makam sözleri asılları kastedildiğinde büyük harfle başlar. 

·         Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin her kelimesi büyük harfle başlar.

·         Ulusal, resmi ve dini bayramlarla anma ve kutlama günlerinin adları büyük harfle başlar.

·         Kurultay, bilgi şöleni, çalıştay, açık oturum vb. toplantıların adlarında her kelimenin ilk harfi büyük harfle başlar.

·         Tarihi olay, çağ, dönem gibi adlar büyük harfle başlar.

·         Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar.

·         Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece özel adlar büyük harfle başlar.

4.       Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar.

5.       Tabela, levha ve levha niteliğindeki yazılarda geçen kelimeler büyük harfle başlar.

6.       Kitap, bildiri, makale vb. ana başlıktaki kelimelerin tamamı, alt başlıktaki kelimelerin ise yalnızca ilk harfleri büyük harfle başlar.

7.       Kitap,  dergi vb.nde bulunan resim, çizelge, tablo vb.nin altında yer alan açıklayıcı yazılar büyük harfle başlar. Açıklayıcı yazı, cümle niteliğinde değilse sonuna nokta konmaz.

Sayıların Yazılışı

• Sayılar harflerle de yazılabilir.

• Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır.

• Para ile ilgili işlemlerde senet çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır.

• Yüzde, binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz.

• Adları sayılardan oluşan iskambil oyunları bitişik yazılır.

• Romen rakamları tarihi olaylarda yüzyıllarda, hükümdar adlarında tarihlerde ayların yazılışında, kitap ve dergi ciltlerinde asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılır.

• Dört veya daha çok basamaklı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur.

• Sayılarda kesirler virgülle ayrılır.

• Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da rakamdan sonra kesme işareti konarak derece gösteren ek yazılır.

• Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir.

• Bayağı kesirlere getirilecek ekler alttaki sayı esas alınarak yazılır.

• Bir zorunluluk olmadıkça cümle rakamla başlamaz.

Kısaltmaların Yazılışı

• Kuruluş, ülke, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları her kelimenin ilk harfinin büyük yazılmasıyla yapılır.

• Ölçü birimlerinin uluslararası kısaltmaları kullanılır.

• Kuruluş, ülke, kitap, dergi ve yön adlarıyla ölçülerin dışında kalan kelime ve kelime gruplarının kısaltılmasında ilk harfle birlikte kelimeyi oluşturan temel harfler dikkate alınır. Kısaltılan kelime veya kelime grubu; özel ad unvan veya rütbe ise ilk harf büyük; cins isim ise ilk harf küçük olur.

Sonraki Kayıt Önceki Kayıt